Transactions per second (TPS) là chỉ số thiết yếu trong lĩnh vực blockchain và tiền mã hóa, dùng để đánh giá hiệu suất cũng như mức độ tối ưu của mạng lưới blockchain. Chỉ số này biểu thị số lượng giao dịch được xử lý trong một giây. Bài viết trình bày khái niệm TPS, ý nghĩa thực tiễn và tác động của TPS đối với các hệ sinh thái blockchain khác nhau.
Transactions per second (TPS) phản ánh năng lực xử lý giao dịch của một mạng blockchain. Chỉ số này cho biết số lượng giao dịch hoàn tất trong một giây. Mỗi mạng blockchain đều có TPS trung bình và TPS tối đa. TPS trung bình thể hiện hiệu suất vận hành thường nhật, còn TPS tối đa là giới hạn năng lực trong giai đoạn cao điểm.
Các mạng blockchain có TPS rất khác nhau. Ví dụ, Bitcoin dù dẫn đầu thị trường tiền mã hóa lại sở hữu TPS thấp nhất, chỉ khoảng 5-7 TPS trung bình. Trong khi đó, nhiều blockchain thế hệ mới tuyên bố đạt hàng chục nghìn TPS.
TPS tác động trực tiếp đến tốc độ xử lý mạng blockchain nhưng không phải yếu tố duy nhất quyết định. Thời gian hoàn tất giao dịch (transaction finality time) – tức thời gian xác nhận giao dịch – cũng đóng vai trò quan trọng.
Ví dụ, TPS thấp ở Bitcoin (5-7 TPS) khiến một giao dịch có thể kéo dài hàng giờ. Ngược lại, các mạng có TPS cao xử lý nhanh hơn, thường chỉ mất vài giây hoặc phút.
Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến TPS như cơ chế đồng thuận, kích thước khối và thiết kế kiến trúc. Đơn cử, Ethereum chuyển từ Proof of Work sang Proof of Stake đã nâng mạnh năng lực TPS.
Tốc độ xử lý giao dịch giữ vai trò trọng yếu trong ngành tiền mã hóa nhờ các nguyên nhân sau:
Trải nghiệm người dùng: Trong môi trường số hóa hiện đại, người dùng luôn kỳ vọng giao dịch diễn ra nhanh chóng, liền mạch. Tốc độ chậm ảnh hưởng tiêu cực đến mức độ hài lòng và tỷ lệ sử dụng.
Tắc nghẽn mạng: Lượng người dùng tăng kéo theo giao dịch tăng, mạng có TPS thấp dễ bị quá tải, dẫn tới thời gian chờ lâu và chi phí giao dịch cao.
Khả năng mở rộng: TPS lớn giúp mạng xử lý nhu cầu tăng trưởng, tạo điều kiện cho tiền mã hóa phổ biến rộng khắp.
Tính cạnh tranh: Giao dịch nhanh giúp tiền mã hóa hấp dẫn hơn so với hệ thống tài chính truyền thống, thúc đẩy tốc độ ứng dụng.
Nhiều blockchain đã thiết lập năng lực TPS vượt trội:
Solana (SOL): Theo lý thuyết đạt 710.000 TPS, thực tế kiểm thử lên tới 65.000 TPS, khẳng định vị thế tốc độ trong những năm gần đây.
SUI: Ra mắt năm 2023, SUI công bố TPS tối đa 125.000, minh chứng hiệu năng mạnh mẽ khi vận hành thực tế.
BNB Smart Chain: Ghi nhận tốc độ TPS cao nổi bật thời gian qua.
Ethereum 2.0: Sau nâng cấp, Ethereum tăng TPS tối đa lên 100.000, vượt xa mức 12-15 TPS trước đó.
XRP (RippleNet): Mặc dù gây tranh luận về tính tập trung, RippleNet có khả năng xử lý đến 50.000 TPS.
Transactions per second (TPS) là chỉ số then chốt trong ngành blockchain và tiền mã hóa, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất, trải nghiệm người dùng và khả năng mở rộng của mạng lưới. Việc nâng cao TPS là ưu tiên chiến lược của nhiều dự án blockchain khi ngành tiếp tục phát triển. Những bước tiến vượt bậc về TPS cho thấy khả năng thích ứng và đổi mới, tạo tiền đề cho thành công dài hạn và phổ cập công nghệ blockchain. Khi quy mô người dùng tiền mã hóa tăng, quá trình đổi mới để nâng cao TPS nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn sẽ tiếp tục là tâm điểm quan sát của thị trường.
TPS (transactions per second) là chỉ số thể hiện số lượng giao dịch hệ thống xử lý trong một giây. Đây là tiêu chí quan trọng để đánh giá tốc độ và hiệu quả của các mạng blockchain.
Tiêu chuẩn TPS không cố định. Các hệ thống cao cấp xử lý trên 100.000 TPS, cơ sở dữ liệu phổ thông chỉ đạt 10-100 TPS. Bitcoin, ví dụ, chỉ xử lý khoảng 4-7 giao dịch mỗi giây.